[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”1210″ alignment=”center” border_color=”grey” img_link_large=”yes” img_link_target=”_self” img_size=”full”][vc_column_text]Η Ακρόπολη και τα μνημεία της, έξοχα δημιουργήματα της ύψιστης στιγμής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας αποτελούν το σημαντικότερο αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό σύνολο που κληροδότησε στον κόσμο η Ελληνική Αρχαιότητα. Ωστόσο η μοναδική φυσιογνωμία που απέκτησε κατά τους κλασικούς χρόνους δεν είναι δημιούργημα μιας μόνον ιστορικής περιόδου αλλά αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης εξέλιξης από τα πανάρχαια χρόνια.
Ο βραχώδης λόφος, υψ.156μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, στο κέντρο του Aττικού λεκανοπεδίου, φυσικά οχυρός και με άφθονες πηγές νερού στις πλαγιές του, κατοικήθηκε ήδη από το 3000 π.Χ.. Έδρα του ισχυρότερου ηγεμόνα της Αττικής κατά τα μυκηναϊκά χρόνια, 1500-1100 π.Χ. γίνεται αποκλειστικά θρησκευτικό κέντρο κατά την γεωμετρική και αρχαϊκή εποχή κατά την οποία χτίζονται τα πρώτα μνημειώδη οικοδομήματα : Προπύλαια, Εκατόμπεδος ναός στη θέση του μετέπειτα Παρθενώνα, Αρχαίος Ναός νότια του Ερεχθείου κ.α. Τα κτήρια αυτά καθώς και τα άπειρα αφιερώματα των πιστών καταστράφηκαν κατά την επιδρομή των Περσών το 480 π.Χ.
Μετά τους περσικούς πολέμους, με πρωτοβουλία του φωτισμένου ηγέτη Περικλή χτίζονται τα λαμπρά μνημεία : Στο ψηλότερο σημείο του Βράχου χτίστηκε ο Παρθενών μεταξύ 447-432 π.Χ., από τους αρχιτέκτονες Ικτίνο και Καλλικράτη. Ωστόσο κύριος εμπνευστής του σχεδίου του και επόπτης της κατασκευής του ήταν ο γλύπτης Φειδίας. Αποτελείται από τον πρόδομο (προθάλαμο) , κυρίως ναό και οπισθόδομο και περιβάλλεται από κιονοστοιχία με 8 κίονες στις στενές πλευρές & 17 στις μακρές. Είναι ο τελειότερος ναός δωρικού ρυθμού, διαστάσεων 69,5 Χ 31μ με μοναδικές αναλογίες, εξαιρετικές καινοτομίες, συνδυασμό δωρικών και ιωνικών στοιχείων και ιδίως με αξεπέραστο γλυπτό διάκοσμο στις μετόπες, τα αετώματα και τη ζωφόρο, που ανέλαβαν να εκτελέσουν οι πιο διάσημοι γλύπτες της εποχής, όπως ο Αγοράκριτος, ο Αλκαμένης, ο Κρησίλας κ.ά. Ήταν αφιερωμένος στην προστάτιδα της πόλης θεά Αθηνά Παλλάδα, με την πολεμική της ιδιότητα, της οποίας το υπερφυσικού μεγέθους χρυσελεφάντινο, λατρευτικό άγαλμα, έργο του γλύπτη Φειδία ήταν στημένο στο βάθος του σηκού (κυρίως ναού).Οι παραστάσεις στις μετόπες απεικόνιζαν μυθικές μάχες (Γιγαντομαχία-Αμαζονομαχία-Άλωση της Τροίας-Κενταυρομαχία) με τις οποίες ήθελαν να συμβολίσουν την επικράτηση της ηθικής τάξης πάνω σε βάρβαρες δυνάμεις. Στα αετώματα απεικονίζονταν μύθοι που σχετίζονταν με την πολιούχο θεά Αθηνά: η γέννηση της θεάς από το κεφάλι του πατέρα της Δία με την παρουσία των Ολυμπίων θεών στο ανατολικό αέτωμα και η έρις της θεάς με τον Ποσειδώνα για την κυριαρχία στην πόλη στο δυτικό. Το θέμα της ζωφόρου, μήκους 160 μ., που περιέτρεχε το πάνω μέρος του τοίχου του σηκού ήταν παρμένο από τη ζωή της πόλεως. Εικόνιζε σε ανάγλυφο την πομπή των Παναθηναίων με 960 μορφές συνολικά (άρχοντες ιππείς, αρματοδρόμους, υδριαφόρους, σκαφηφόρους) κατά τη μεγαλύτερη γιορτή προς τιμήν της θεάς Αθηνάς κατά την ημέρα των γενεθλίων της. Έργο υψίστης τελειότητας στη σύλληψη και την εκτέλεσή του.
Στο βόρειο μέρος του λόφου υψώθηκε αργότερα, μεταξύ 421-406 π.Χ. το Ερεχθείο για να στεγάσει την λατρεία της Αθηνάς Πολιάδος, με την ειρηνική της ιδιότητα, ένα πλήθος από πανάρχαιες λατρείες και να συμπεριλάβει τα ιερά σημάδια που σύμφωνα με την μακρόχρονη παράδοση ήταν συγκεντρωμένα στη θέση αυτή. Το μνημείο αυτό, σε αντίθεση με τη στιβαρότητα του Παρθενώνα διακρίνεται για το ανάλαφρο περίγραμμα, τα περίτεχνα κοσμήματα και τη μοναδική νότια πρόσταση που την στηρίζουν οι Καρυάτιδες, τα αγάλματα λυγερών κορών, χάρις στα οποία το μνημείο κατέστη ένα από τα διασημότερα στον κόσμο.
Τα Προπύλαια μεγαλόπρεπη είσοδος, αντάξια των μνημείων της Ακρόπολης, χτίστηκε μεταξύ 437-432 π.Χ. από τον αρχιτέκτονα Μνησικλή . Αποτελείται από το κεντρικό πρόπυλο και δύο πλαγινές πτέρυγες και μοιάζει σαν αγκαλιά που ανοίγεται για να δεχθεί τον επισκέπτη στο τέρμα του δρόμου προς την Ακρόπολη. Το μνημείο με τις αρχιτεκτονικές λύσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την υποταγή του ανώμαλου εδάφους, θαυμάστηκε ήδη από την αρχαιότητα για τη χωροθέτησή του, την αρχιτεκτονική του, καθώς και για την κατάκοσμη απαστράπτουσα οροφή του με τα χρυσά άστρα σε γαλάζιο φόντο μέσα στα φατνώματα.
Ανεβαίνοντας προς τα προπύλαια δεξιά, πάνω στον πύργο του τείχους ο κομψός αμφιπρόστυλος, ιωνικός ναός της Αθηνάς Νίκης χτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Καλλικράτη μεταξύ 425-421 π.Χ. Σημαντικός είναι ο γλυπτός του διάκοσμος με απεικόνιση σκηνών από τους περσικούς πολέμους στη ζωφόρο. Ανάγλυφες σκηνές με τη θεά Αθηνά και φτερωτές νίκες κοσμούσαν το προστατευτικό παραπέτο που τοποθετήθηκε το 409 π.Χ. γύρω από τον πύργο.
Διάφορα γεγονότα ανά τους αιώνες άφησαν τα σημάδια τους στην Ακρόπολη. Παρόλο που οι Ελληνιστικοί ηγεμόνες και Ρωμαίοι κατακτητές σεβάστηκαν τα μνημεία, με την επικράτηση του χριστιανισμού αυτά αλλοιώθηκαν με διάφορες μετατροπές ή προσθήκες, γιατί μετατράπηκαν σε χριστιανικές εκκλησίες (6ος αι.). Η Φραγκοκρατία (13ος-14ος αι.) και η Τουρκοκρατία (15ος αι.-1833) άφησαν επίσης τα κατάλοιπά τους στα μνημεία Ο βομβαρδισμός του Μοροζίνι στη διάρκεια του βενετοτουρκικού πολέμου (1687), η αρπαγή των γλυπτών από τον λόρδο Έλγιν (1801-11) και οι καταστροφές που ακολούθησαν μέχρι την Ελληνική επανάσταση (1822-1827) άφησαν ανεξίτηλα σημάδια πάνω στα μνημεία, που παραταύτα διατήρησαν το κάλλος και την αρχική μορφή τους.
Δρ. Άλκηστις Χωρέμη-Σπετσιέρη
Αρχαιολόγος
Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
